This is default featured slide 1 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 2 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 3 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 4 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

This is default featured slide 5 title

Go to Blogger edit html and find these sentences.Now replace these sentences with your own descriptions.

Showing posts with label Kumpulan Pelajaran. Show all posts
Showing posts with label Kumpulan Pelajaran. Show all posts

Tuesday 28 May 2013

Cangkriman : Ilmu Bumi

Saya ingat waktu Sekolah Dasar dulu. Saya sekolah di SD Negeri Jetisharjo I Yogyakarta. Pak Guru menggambar arah mata angin kemudian peta jalan di sekitar sekolah. Lalu kita dibawa keluar gedung, berjalan mengikuti petunjuk dalam peta. Atau dibalik: Kita keluar sekolah, jalan mengikuti pak guru kemudian sekembali ke sekolah, kita membaca peta yang telah digambar pak guru. Kita cari lagi jalan atau gang mana yang tadi kita lalui. Terus terang itulah kali pertama saya kenal “Ilmu Bumi” sebelum mulai menjelajah peta Indonesia dan Dunia dalam atlas maupun dalam perjalanan sesungguhnya.
 
Saya bersyukur bahwa negara tercinta kita ini adalah negara merdeka. Bila tidak, dunia kita ini mungkin amat sepi. Dunia kita yang anak Yogya mungkin hanya sebatas Yogya – Solo saja, seperti diungkapkan dalam tembang “Wilting Klapa” sebagai berikut:
Witing klapa, jawata ing ngarcapada, salugune wong wanita, kula sampun jajah praja ing Ngayogya Surakarta”
Ya, hanya sebatas Yogyakarta sampai Surakarta padahal kita punya Sabang sampai Merauke. 
Intro saya sudah terlalu panjang. Saya hanya ingin menunjukkan satu tembang Pucung. Sepertinya bukan cangkriman, tapi sebenarnya adalah cangkriman tembang yang bersendikan pengenalan aran mata angin. Sayangnya tembang ini amat bersifat lokal sehingga hanya dapat dipahami anak Yogya atau orang yang mengenal kota Yogya dan tahu bahasa Jawa.
Bapak pucung Pasar Mlathi kidul Dhenggung; Kricak lor negara; Pasar Gedhe loring Loji; Menggok ngetan kesasar ning Gondomanan.
Terjemahannya:
Bapak pucung Pasar Mlati di selatan Denggung; Kricak di utara kotaraja; Pasar Gedhe (Beringharjo) di utara loji; Belok ke timur tersesat di Gondomanan
Berarti kita harus tahu Denggung, Pasar Mlati lalu Kampung Kricak. Yang dimaksud “loji” mungkin Gedung Negara yang sekarang ini. Loji adalah gedung-gedung Belanda. Kalau belok ke timur kemudian kita tersesat di Gondomanan pertanyaannya adalah: Dimanakah posisi kita saat melantunkan tembang Pucung ini? Silakan dijawab. 
Tembang ini mungkin sudah jarang di dengar lagi. Wawasannya memang terlalu sempit untuk ukuran sekarang. Tetapi nilai pendidikan untuk mengenal wilayah pada masa itu perlu diapresiasi. Sekarang memang bukan sekedar “ing Ngayogya Surakarta” tetapi “Dari Sabang sampai Merauke ................... itulah Indonesia”
sumber : http://iwanmuljono.blogspot.com

Jenis dan Kaidah Cangkriman : Cangkriman Tembang

CANGKRIMAN TEMBANG

Yang ini agak serius walaupun isinya bisa lucu. Tentusaja harus mengikuti kaidah tembang yang digunakan. Apakah Pucung, Pangkur atau tembang macapat lainnya. Hampir mirip dengan “Cangkriman pepindhan”, ada barang atau keadaan yang harus ditebak. Contohnya tembang Pucung di bawah ini:

Bapak pucung dudu watu dudu gunung; Sangkamu ing sabrang; ngon-ingone sang Bupati; Yen lumaku si pucung lembehan grana

Terjemahannya: Bapak pucung bukan batu bukan gunung (berarti sesuatu yang besar); Asalmu dari seberang (berarti bukan dari tanah Jawa); Piaraan sang Bupati (dipelihara sang Bupati); Kalau berjalan si pucung berlenggang hidung (siapa lagi yang jalannya bergoyang hidung kalau bukan “gajah”)

Bahasa Jawa : Cangkriman

kalau permainan anak yang lain pelan-pelan punah karena kalah bersaing dengan permainan baru, maka “cangkriman” bisa punah karena memang ada diantaranya yang ketinggalan jaman atau tidak bisa dipahami lagi pada masa sekarang. “Cangkriman” sendiri tidak akan punah, “cangkriman” baru tetap banyak bermunculan, khususnya “cangkriman blenderan” atau cangkriman “plesetan”. Obyek “plesetan” memang ibarat sumur yang tak pernah kering airnya. Di bawah ini beberapa contoh cangkriman yang nyaris tidak bisa dipakai lagi pada abad ke 21:
  1. Sega sekepel dirubung tinggi” (Nasi sekepal dikerumuni kutu busuk). Jawabannya adalah “salak” Kulit buah salak memang mirip kerumunan kutu busuk bagi yang pernah melihat kutu busuk. Jaman dulu kutu busuk merajalela khususnya di tempat tidur dan kursi. Sekarang rasanya hampir tidak pernah lagi kita jumpai. Sulitlah anak sekarang walaupun IQ nya tinggi, berimajinasi bahwa salak itu seperti nasi sekepal yang dikerumuni kutu busuk.

Jenis dan Kaidah Cangkriman

Cangkriman” bukanlah sekedar olah tutur yang “waton nyatur” (asal bunyi) karena disamping ada beberapa jenis cangkriman, eksekusinya pun  juga pakai kaidah.
Jadi tidak terlalu gampanglah orang membuat cangkriman. Supaya kita  mampu merakit sebuah  cangkriman termasuk menjawabnya, diperlukan kecerdasan, kreativitas dan wawasan. Ada empat jenis “cangkriman” yaitu “cangkriman wancahan, pepindhan, blenderan dan tembang”

1. CANGKRIMAN WANCAHAN

“Wancahan” dalam bahasa Indonesia adalah singkatan. “Cangkriman wancahan” adalah cangkriman “akronim”. Tapi ada rumusnya, yaitu yang dipakai adalah satu atau dua suku kata terakhir. Bukan suku kata terdepan, tengah, atau campuran. Kita tentu tahu akronim “Gakin dan Maskin”. Yang satu “keluarga miskin” dan satunya “masyarakat miskin”. Mana yang benar menurut tatacara Jawa? Tentusaja “Gakin” karena menggunakan suku kata terakhir dari tiap kata. Beberapa contoh “cangkriman wancahan” antara lain:

Contoh Penggunaan Cangkriman Dalam Kehidupan Sehari - hari

Kira-kira sebulan lalu saya di kantor Cipaganti, Bandung, menunggu keberangkatan travel mau kembali ke Jakarta. Masih cukup waktu jadi saya minum kopi di sebelah. Ada laki-laki setengah umur seperti saya menyapa: “Ijin join ya pak, gak ada tempat lagi”.
“Mangga pak”, lidah sudah terlanjur lebih mudah ngomong “mangga” daripada “silakan”. Bagaimanapun saya tetap ingat Yitna yuwana lena kena walaupun kemudian saya merasa bersalah karena orang ini ternyata orang baik-baik.

“Bapak Jawa ya”, mungkin karena “monggo” saya tadi. “dari mana Pak?”

“Jogja, Pak”, jawab saya pendek.

“Saya juga Jogja. Tapi Jogja kemringet”. Kemringet adalah berkeringat. Maksud bapak adalah dia berasal dari desa di wilayah Jogja, cukup jauh dari Jogja.

Pelajaran Bahasa Jawa : urut-urutané tembang macapat

Aturan macapat:
  • Guru gatra : wilangan larik/gatra saben pada (basa Indonesia: bait).
  • Guru wilangan : wilangan wanda (Indonesia: suku kata) saben gatra.
  • Guru lagu : tibané swara wanda ing pungkasan ing saben gatra.
Macapat iki uga sinebut tembang macapat asli, kang umumé dienggo sumrambah ing ngendi-ngendi. Urut-urutané tembang Jawa iku padha karo lelakoning manungsa saka mulai bayi abang nganti tumekaning pati. Mungguh kaya mangkéné urut-urutané tembang kaya kang ing ngisor iki:
  1. Maskumambang. Gambaraké jabang bayi sing isih ono kandhutané ibuné, sing durung kawruhan lanang utawa wadhon, Mas ateges durung weruh lanang utawa wadhon, kumambang ateges uripé ngambang nyang kandhutané ibuné.
  2. Mijil. Ateges wis lair lan jelas priya utawa wanita.
  3. Sinom. Ateges kanoman, minangka kalodhangan sing paling wigati kanggoné wong anom supaya bisa ngangsu kawruh sak akèh-akèhé.

Contoh Soal Ujian Bahasa Jawa MI/SD

RUNGOKNA WACAN IKI NULI WANGSULANA PITAKON – PITAKON

Dumadhine Desa Gunungpati
Rikala ana perang antarane Tuban karo Pati, akeh pendhudhuk Pati sing mlayu golek keslametan. Ing antarane wong-wong sing padha mlayu mau, ana salah sijining nayaka praja utawa prajuritkraton kang aselisih kiai Pati. Kiai Pati mlayu mengulon menyang tlatah Semarang.
Kanthi numpak sapi sing sekti kang arane Pragolopati. Kiai Pati bisa uwal saka mungsuh. Mlayune nganti tekan pareden kang aman kanggo ngaso. Banjur Kiai Pati ngendika marang kabeh pandhereke. “Tlatah kene aman, subur lan endah, cocok yen dienggo ngaso.”
Mula kabeh banjur mandheg lan ngaso bebarengan. Kiai Pati ndangu pandereke. “ Kepriye yen awake dhewemanggon lan urip ing tlatah kene?” “sarujuk, kiai,” wangsulane para pandherek serempak.
Kiai Pati bebarengan karo pandherek kabeh mbukak alas lan mbangun tlatah kanggo manggon. Kabeh nuli manggon bebarengan ana tlatah kono. Papan kono mau diwenehi jeneng Gunung Pati nganti saiki.

Pelajajaran Bahasa Jawa : Ukara Pitakon (Kalimat Tanya)

Ukara pitakon yaiku ukara kang surasane njaluk katrangan marang wong liya, amarga kepingin mangerteni apa kang durung diweruhi. Ukara iki biasane diwiwiti nganggo tembung sesulih pinangka pitakon, lan dipungkasi ngganggo tandha pitakon (?).
Tembung sesulih pinangka pitakon sing baku ana warna papat, yaiku:
  • apa,
  • sapa,
  • kepriye,
  • kapan.
 Tuladha Ukara Pitakon :
- Apa sebabe panjenengan ora sida sowan simbah, Mbak?
- Panjenengan mundhut menda punika samangke reginipun pinten, Pak?
- Kapan panjenengan olehe tindak menyang Solo?
- Kepriye kabare kanca-kanca saiki, Tin?
- Kepala sekolah nggonmu apa wis ganti maneh ta, Wan?

Dongeng Anak Bahasa Jawa : Kancil Nyolong Timun

KANCIL NYOLONG TIMUN

Ing sawijining ing desa Dadapan urip keluwarga mbok Randa Dadapan karo anake wadon sing jenenge Menur. Bojone wis mati sepuluh tahun kapungkur. Saiki Menur wis dadi kembang desa lan umure wis 17 taun. Mbok Randa Dadapan supaya ora kesepian pengin anake Menur cepet-cepet ndang dadi manten wae. Kebeneran ana pemuda desa sing jenenge Tole Lanang pengin ndadekne Menur dadi bojone. Kamangka iku mbok Randa Dadapan wis siap-siap areng nganakne pesta kawin kanggo anake Menur
Bojone mbok Randa Dadapan seda kanthi menehi warisan sawah rong hektar. Kanthi bantuwan wong-wong sak desane, sawahe mbok Randa mau ditanemi pari lan palawija kayata kacang lanjaran, kacang dele, waluh, timun, lan semangka. Amarga lemah ing desa Dadapan iku subur-subur, kabeh tanemane mbok Randa mau ya subur-subur lan werna-werni ndemenake. Ana sing wernane abang, putih, kuning, ijo lan ungu
Neng rerembukan alas cedake Desa Dadapan urip sakwijining kewan cilik sing terkenal akeh akale. Bentuk kewane meng kaya wedus utawa kidang, ning cilik, pada wae gedene karo anakan wedus utawa anakan kidang. Jenenge kewan kuwi si Kancil. Kancil wis suwe idune ngiler ndelok kasil sawahe mbok Randa sing subur makmur, utamane timur sing seger lan semangka sing legi-legi seger. Pokoke si Kancil mikir, cepet utawa suwi aku kudu nyolong timun lan semangkane mbok Randa. Tapi dasar pikirane Kancil sing pinter,

Dongeng Bahasa Jawa : Timun Mas

TIMUN MAS

Dek jaman biyen ing salah sawijining desa, ana mbok randa sing urip dewe ora ana anak utawa sedululur. Amarga urip dewe mbok randa mau kepengin duwe anak. Saben dina mbok randa ndonga awan bengi ing ngarsane Gusti Allah supaya diwenehi anak. Deweke yakin menawa penjaluke bakal di kabulake dening Gusti Allah.
Tanpa sangertine mbok randa, anggone donga awan bengi ing omahe kuwi mau keprungu Buto ijo sing kebeneran liwat sacedhake kono. Buto ijo banjur nyeluk mbok randa supaya metu saka omahe. mbok randa kaget ngerteni ana Buto ijoing ngarep omahe.
Sawise ora miris maneh ngerteni Buto ijo sing gedhe tur medeni kuwi, si Buto ijongomong menawa bisa nulungi menehi anak. Mbok randa bungah atine krungu kandane Buto ijo kuwi mau lan nyaguhi kabeh penjaluke Buto ijomenawa diwenehi anak tenan.

Pelajaran Bahasa jawa : Ukara Homonim, Sinonim, Antonim Bahasa Jawa

Homonim yaiku tembung-tembung kang padha pangucapane lan padha panulisane, nanging beda tegese sebab asale tembung kang beda.
Tuladha:
- Kula rade pandung panjenengan punika sinten? (pangling)
- Rehning punika kathah pandung, mila kedah ngantos-atos. (maling)
- Mengko yen ibu duka kepriye, mbak? (nesu)
- Bocah ditakoni kok mung duka bae, sebel aku! (embuh)

Pelajaran Bahasa Jawa : Bagian-bagian surat (layang) dan contoh surat (layang)

1. SATATA BASA : Alamate layang bisa katulis pojok tengen utawa kiwa ing dhuwur.
2. ADANGIYAH : Tembung pamuji rahayu upamane :
    a. Rinengga sugenging pakurmatan.
    b. Tansah winantu suka basuki.
    c. Katentreman lan karahayon
    d. Winantu ing bagya mulya.
    e. Sembah sungkem.

Bahasa Jawa : Araning Godong (daun)

Araning Godong, Sebutan Atau Atau Penamaan Daun Dalam Bahasa Jawa
- Godhong Asem = Sinom
- Godhong Aren = Dliring
- Godhong Cocor Bebek = Tibo Urip
- Godhong Dhadhap = Tawa
- Godhong Gebang = Kejang
- Godhong Gedhang Enom = Pupus
- Godhong Gedahang Garing = Klaras
- Godhong Gedhang Tuwo = Ujungan
- Godhong Jati = Jati
- Godhong Jambe = Dedel/Pracat
- Godhong Jarak Kebo = Lomah/Lamah
- Godhong Jarak = Bledheg

Pelajaran Bahasa Jawa : Arene Gamane Kewan

Araning Gamane Kewan, Sebutan Atau Penamaan Untuk Senjata Hewan Dalam Bahasa Jawa
- Asu = Kuku, Siung
- Ayam = Jalu, Cucuk
- Gajah = Tlale, Gadhing
- Jaran = Sikil
- Kidang = Sungu
- Kebo = Sungu
- Kombang = Entup
- Kalajengking = Entup
- Kepithing = Supit
- Kucing = Kuku, Siung
- Tawon = Entup
- Tunggeng = Entup
- Tikus = Kuku, Untu
- Lele = Pathil
- Landhak = Wulu Eri
- Clurut = Gandha
- Macan = Kuku, Siung
- Rase = Gandha
- Ulo = Wiso
- Warak = Cula

Pelajaran Bahasa Jawa : Araning Anak Kewan

Araning Anak Kewan, Sebutan Atau Penamaan Anak Hewan Dalam Bahasa Jawa
- Anak Asu = Kirik
- Anak Ayam = Kuthuk
- Anak Ampal = Embung – embungan
- Anak Nyangkrang = Kroto
- Anak Bandeng = Nener
- Anak Bantheng = Wereng / Cendhet
- Anak Babi = Gambluk
- Anak Boyo = Rete
- Anak Banyak = Blegur
- Anak Bebek = Meri
- Anak Blanak = Sendha
- Anak Bethik = Menter
- Anak Bulus = Kethul
- Anak Budheng = Kowe
- Anak Cecak = Sawiyah
- Anak Celeng = Genjik
- Anak Cacing = Lur
- Anak Coro = Mendhet

Pelajaran Bahasa Jawa #2

Mengenal pertanyaan yg. selalu didengar, Mengenal peralatan rumah, Mengenal hewan, Mengenal buah-buahan, Mengenal perasaan

PERTANYAAN YANG BIASA DIDENGAR 

Jawa Melayu
Arek lungo endi? Nak pergi mana?
Anak'ea wes piro? Dah berapa orang anak?
Bapak mu ono nong omah? Bapa awak ada di rumah?
D'halan iki mareng endi? Jalan ini menghala kemana?
Jeneng mu sopo? Siapa nama kamu?
Kabare Wak? Apa Khabar Pakcik?
Kelambi kui wes dikumbah? Baju itu dah dicuci?
Kerjo dak dino iki? Kerja tak hari ini?
Kue wes rabi? Awak dah kahwin?
Ngawe opo kue? Buat apa tu?
Omah mu nong endi? Rumah kamu dimana?
Pukul piro saiki? Pukul berapa sekarang?
Seko endi kang? Dari mana bang?
Sa'iki kerjo nong ndi? Kerja dimana sekarang?
Wes mangan opo urung? Dah makan ke belum?
Wes m'bengi urung turu neh? Dah malam, belum tidur lagi?
 

Pelajaran Bahasa Jawa #1

Mengenal bau, Mengenal rasa, Mengenal bentuk, Mengenal waktu, Mengenal angka, Mengenal ahli Keluarga, Mengenal anggota badan, Mengenal arah, Mengenal hari, Mengenal perbuatan


MENGENAL BAU 
Jawa Melayu
Bacin Busuk
Badek Hapak
Wangi Harum
Amis Hanyir
Lecit Bacin
 
MENGENAL RASA
Jawa Melayu
Adem Sejuk
Anyep Tawar
Anget Hangat
Asin Masin
Legi Manis
Kecut Masam
Pedes Pedas
Pait Pahit
Sepet Kelat
 

Monday 27 May 2013

Contoh Analisis Wacana Iklan #5



MERDEKA.COM. Ketua Dewan Pertimbangan Partai Hanura, Harry Tanoesoedibjo mengaku akan bekerja keras untuk memenangkan partai Hati Nurani Rakyat (Hanura) di Pemilu 2014 mendatang.
Di depan para ketua dewan pimpinan cabang (DPC) partai Hanura Sulawesi Selatan, pemilik MNC Grup ini mengaku akan mengerahkan modal yang dia miliki.

"Saya punya media, MNC, RCTI, Global TV, jalan tol dan tambang batu bara. Untuk bekerja lebih masif, akan melibatkan instrumen yang ada pada saya baik itu perusahaan maupun kekuatan dari diri saya sendiri," kata Hary di Makassar, Selasa (19/3).

Menurut dia, militansinya saat ini tak berbeda dengan dengan saat dia di Partai Nasdem. Bahkan dia mengakui di Hanura ia lebih militan dibanding dulu. Semua itu ia lakukan untuk memenangkan partai Hanura.

"Tujuan kita sama, partai Hanura harus menang," tegasnya.

Sebelum melakukan konsolidasi dengan kader partai Hanura di Sekretariat DPC Hanura Makassar, Hary hadir sebagai pembicara dalam seminar di Universitas Hasanuddin. Kemudian mengikuti bakti sosial yang dilakukan ormas Perindo di Makassar.

Analisis Kohesi dan Koherensi Wacana

Kohesi Reiterasi (pengulangan)
Reiterasi merupakan cara untuk menciptakan hubungan yang kohesif.

Contoh Analisis Wacana Kritis Iklan #4

Analisis Kohesi dan Koherensi pada Berita

Hari Musik Nasional
TEMPO, Jakarta: Persatuan Artis Penyanyi, Pencipta Lagu dan Pemusik Republik Indonesia (PAPPRI) bersyukur karena pemerintah Indonesia akhirnya menetapkan Hari Musik Nasional. Peringatan hari itu akan dirayakan setiap tanggal 9 Maret.
"Sebagai insan musik penetapan hari itu adalah kabar gembira bagi kami. Kami tentunya bangga" kata ketua PAPPRI Tantowi Yahya dalam acara syukuran Hari Musik Nasional di Jakarta, Selasa, 12 Maret 2013.
Alasan dipilihnya tanggal 9 Maret karena bertepatan dengan kelahiran W.R Soepratman. "Beliau adalah pencipta lagu Indonesia Raya yang menjadi pemersatu bangsa Indonesia," katanya.
Politisi Partai Golkar ini mengatakan dengan penetapan Hari Musik Nasional, pemerintah ikut mengawasi langsung roda industri musik di Indonesia, termasuk soal pelanggaran-pelanggaran yang terjadi. Sebab, selama ini kata dia, penanggulangan pembajakan misalnya, belum maksimal dilakukan.

Contoh Analisis Wacana Kritis Iklan #3

Analisis Kohesi dan Koherensi dalam Periklanan Dancow

Diajukan untuk memenuhi salah satu nilai mata kuliah Studi Wacana


A. Pengantar
Iklan merupakan salah satu sarana komunikasi untuk menyampaikan informasi. Iklan memiliki sifat persuasif, karena adanya penayangan atau promosi iklan, bertujuan untuk mengubah persepsi, sikap, dan pendapat khalayak. Selain itu, kehadiran iklan dalam media komunikasi diharapkan dapat menimbulkan perasaan terkesan yang dialami oleh pendengar, pembaca, ataupun pemirsa.
Wright dalam Kusuma (2003: 2) mengemukakan bahwa iklan merupakan suatu proses komunikasi yang mempunyai kekuatan yang sangat penting sebagai alat pemasaran yang membantu menjual barang, memberikan pelayanan serta gagasan atau ide-ide melalui saluran tertentu dalam bentuk informasi yang persuasif.
Masyarakat periklanan Indonesia mendefinisikan iklan sebagai segala bentuk pesan tentang suatu produk yang disampaikan lewat media, dan ditujukan kepada sebagian atau seluruh masyarakat (Kasali dalam Kusuma, 2003: 3).